Maaş bordrosu, bir çalışanın belirli bir dönem için kazandığı ücretin tüm ayrıntılarını içeren resmî bir belgedir. İşverenler, çalışanlarına maaş ödemesi yapmadan önce bu belgeyi hazırlamak ve çalışanlarına sunmak zorundadır.

Bu belge, yalnızca çalışanın maaş bilgisini göstermekle kalmaz, aynı zamanda sigorta primleri, vergi kesintileri, fazla mesai ücretleri, sosyal yardımlar ve diğer ek ödemeler gibi birçok finansal detayı da içerir. Çalışanlar açısından maaş bordrosu, aldıkları maaşın nasıl hesaplandığını anlamalarına ve kesintilerin doğruluğunu kontrol etmelerine yardımcı olurken, işverenler için bordro, muhasebe kayıtlarının düzgün tutulmasını ve yasal yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesini sağlar.

Maaş Bordrosunda Yer Alan Temel Bilgiler Şunlardır:

• Çalışanın adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası
• İşe giriş tarihi ve çalışma süresi
• Brüt maaş tutarı
• Çalışma gün sayısı ve fazla mesai bilgileri
• SGK prim kesintileri (işçi ve işveren payları)
• Gelir vergisi, damga vergisi ve diğer yasal kesintiler
• Net maaş tutarı

Maaş Bordrosu Neden Önemlidir?

Maaş bordrosu, hem çalışanlar hem de işverenler için kritik bir belgedir. Bu belge, çalışanın hak ettiği ücretin doğruluğunu kontrol etmesini sağlarken, işveren açısından da yasal yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesine yardımcı olur. 

Bordronun işleyişi ve kullanım alanları aşağıdaki gibi detaylandırılabilir:

• Maaşın düzenli ve doğru ödenmesini sağlar. Çalışanlar, maaş bordrosu sayesinde aldıkları ücretin nasıl hesaplandığını görebilir ve herhangi bir hata olup olmadığını kontrol edebilir.
• SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintilerin doğru yapılıp yapılmadığı bordro üzerinden takip edilebilir.
• Çalışan, fazla mesai yaptığı durumlarda bordroda fazla mesai ücretinin ve ek ödemelerinin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını kontrol edebilir.
• İşverenin maaş ödemesi yapmadığı veya eksik ödeme yaptığı durumlarda, çalışan bordrosunu mahkemeye sunarak haklarını talep edebilir.
• Çalışanların emeklilik, sağlık ve işsizlik sigortasından faydalanabilmesi için SGK primlerinin düzenli ödenmesi gerekmektedir. Bordro, bu ödemelerin yapıldığını gösteren bir belgedir.
• Bordroda çalışanlardan kesilen gelir vergisinin yasal oranlara uygun olup olmadığı takip edilebilir.
• Çalışanlardan kesilen damga vergisi oranlarının bordroda hatasız olması gerekir.
• İşverenler, bordro bilgilerini vergi dairesine beyan etmek zorundadır. Yanlış hesaplama, idari para cezalarına yol açabilir.
• Konut, taşıt veya ihtiyaç kredisi çekecek çalışanlardan banka genellikle son üç aya ait maaş bordrosu talep eder.
• Yüksek limitli kredi kartı almak isteyen çalışanlar için bordro, gelir beyanı olarak kullanılır.
• Ev kiralarken veya ipotek işlemleri yaparken maaş bordrosu, çalışanın gelir seviyesini gösteren resmi bir belge olarak kabul edilir.
• Yurt dışına çıkacak çalışanlar, bazı ülkelerin konsolosluklarına vize başvurusu yaparken maaş bordrosu sunmak zorundadır.
• Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ve yıllık izin ücretleri gibi işçilik alacaklarıyla ilgili davalarda, çalışanın maaş bordrosu önemli bir delil olarak sunulabilir.
• İşten çıkarılan çalışanlar, bordro aracılığıyla hak ettikleri tazminatları hesaplayabilir ve eksik ödeme olup olmadığını kontrol edebilir.
• Toplu iş sözleşmesi süreçlerinde çalışanların maaş bordroları, haklarını savunabilmeleri için önemlidir.
• Çalışma Bakanlığı ve SGK müfettişleri, işletmelerde bordroları denetleyerek yasal uygunluğu kontrol eder.
• İşverenler, çalışanlarına ödedikleri maaşları bordrolar sayesinde düzenli bir şekilde muhasebeleştirebilir.
• Eksik bordro düzenlenmesi, işverenler için idari para cezalarına ve yasal yaptırımlara yol açabilir.
• Bazı dönemlerde SGK işveren teşviklerinden faydalanabilmek için maaş bordrosu bilgileri temel alınır.
• İşverenler, bordro verilerini kullanarak vergi yükümlülüklerini hesaplayabilir ve bütçe planlaması yapabilir.
• Düzenli ve hatasız maaş bordrosu hazırlanması, işverenin güvenilirliğini artırarak çalışan memnuniyetini sağlar.

Maaş Bordrosu Nasıl Hesaplanır?

1. Brüt Maaşın Belirlenmesi

Brüt maaş, çalışanın iş sözleşmesine göre belirlenen ve herhangi bir kesinti yapılmamış toplam maaşıdır.

• Örnek: 2025 yılı asgari ücret 26.005,50 TL’dir.

1. SGK İşçi Primi Kesintisi (%14)

Çalışanın sosyal güvence kapsamında olması için maaşından %14 oranında SGK primi kesilir.

• Örnek: 26.005,50 × 0.14 = 3.640,77 TL

1. İşsizlik Sigortası Kesintisi (%1)

Çalışanın işsiz kaldığında devlet destekli maaş almasını sağlayan sigorta primidir. Brüt maaşın %1’i kesilir.

• Örnek: 26.005,50 × 0.01 = 260,06 TL

1. Gelir Vergisi Matrahının Hesaplanması

Gelir vergisi, SGK ve işsizlik sigortası kesintileri düştükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanır.

• Formül: Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Maaş - (SGK Primi + İşsizlik Sigortası)
• Örnek: 26.005,50 - (3.640,77 + 260,06) = 22.104,67 TL

1. Gelir Vergisi Kesintisi (%15 - %40 Arası Değişir)

Gelir vergisi, çalışanların kazançlarına göre farklı oranlarda uygulanır.

• Örnek: %15 diliminde 22.104,67 × 0.15 = 3.315,70 TL

1. Damga Vergisi (%0,759)

Maaş bordrosu üzerinden devlete ödenen vergidir.

• Örnek: 26.005,50 × 0.00759 = 197,37 TL

1. Net Maaşın Hesaplanması

Net maaş, brüt maaştan tüm kesintiler düşüldükten sonra çalışana ödenecek tutardır.

• Örnek: 26.005,50 - (3.640,77 + 260,06 + 3.315,70 + 197,37) = 18.591,60 TL

1. Asgari ücret vergi istisnaları

Asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir vergisi ve Damga vergisi tutarları çalışanların vergilerinden düşülerek net gelirler artırılır.

• Örnek: Gelir Vergisi istisnası 3.315,70 Damga Vergisi istisnası 197,37 Net Asgari ücret (18.591,60 + 3.315,70 + 197,37 =  22.104,67 TL dir.)

1. Asgari ücret vergi istisnaları

Asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir vergisi ve Damga vergisi tutarları çalışanların vergilerinden düşülerek net gelirler artırılır.

1. Ek Ödemeler (Fazla Mesai, Prim, Yol, Yemek)

Fazla mesai, prim, yemek ve yol yardımı gibi ek ödemeler net maaşa eklenir.

• Örnek: Fazla mesai ücreti: 1.733,70 TL eklenirse, toplam maaş 20.325,30 TL olur.

SGK Prim Kesintileri

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında işçi ve işveren tarafından ödenmesi gereken SGK primleri şu şekildedir:

Gelir Vergisi ve Damga Vergisi Kesintileri

Gelir vergisi, çalışanın kazancına göre artan oranlı olarak hesaplanır. Vergi dilimleri yıllık olarak belirlenir. Örneğin, 2025 yılında aşağıdaki oranlar geçerli olabilir:

Maaş Bordrosu Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Doğru Brüt Maaş ve Yan Hakların Belirlenmesi: Çalışanın sözleşmesinde yazan brüt maaş doğru hesaplanmalı, yemek, yol, prim gibi ek ödemeler açıkça belirtilmelidir.
• SGK ve Vergi Kesintilerinin Eksiksiz Yapılması: SGK İşçi Primi (%14), İşsizlik Sigortası (%1), gelir vergisi (15%-40%) ve damga vergisi (%0,759) doğru hesaplanarak bordroya eklenmelidir.
• Fazla Mesai ve Ek Ödemelerin Doğru Hesaplanması: Fazla mesai saatlik ücret üzerinden hesaplanmalı, prim ve ikramiye gibi ek ödemeler net maaşa doğru şekilde eklenmelidir.
• Yasal ve Güncel Mevzuata Uygunluk: Asgari ücret ve SGK prim taban/tavan oranları yıl içinde değişebileceğinden güncel mevzuata uygun hesaplama yapılmalı ve en yeni vergi dilimleri dikkate alınmalıdır.
• Bordroda Eksiksiz Bilgi Bulunması: Çalışanın adı, soyadı, TCKN, pozisyonu, işe giriş tarihi, çalışma süresi, brüt maaşı, ek ödemeleri, SGK ve vergi kesintileri detaylı belirtilmeli ve net maaş doğru gösterilmelidir.
• Bordronun Çalışana Zamanında ve Eksiksiz Sunulması: Bordro her ay düzenli olarak çalışana iletilmeli, işveren çalışanın bordroyu imzaladığından emin olmalı ve elektronik sistem kullanılıyorsa çalışanların erişimi sağlanmalıdır.
• Muhasebe Kayıtları ile Uyumlu Olması: Bordro verileri muhasebe ve banka ödeme kayıtları ile uyumlu olmalı, maaşlar banka kanalıyla ödenmeli ve ödeme dekontları saklanmalıdır.

Maaş Bordrosu e-Devlet Üzerinden Nasıl Alınır?

Türkiye’de çalışan memurlar, maaş bordrolarını e-Devlet sistemi üzerinden kolayca görüntüleyebilir ve indirebilir. 

1. e-Devlet Sistemine Giriş Yapılır.

• turkiye.gov.tr adresine gidilir.
• T.C. kimlik numarası ve şifreni ile giriş yapılır (e-İmza, mobil imza veya internet bankacılığı ile de giriş yapabilirsiniz).

1. Maaş Bordrosu Sorgulama

• Arama çubuğuna "Hizmet Dökümü" veya "SGK Tescil ve Hizmet Dökümü" yazılır.
• Açılan sayfada, çalışılan dönemlere ait maaş bordrosu görüntülenebilir.

1. Bordro İndirilebilir veya Yazdırılabilir

• Hizmet dökümünü detaylı görmek için ilgili PDF veya belge formatında indirilebilir veya yazdırılabilir.
• İşveren tarafından onaylı maaş bordrosuna ihtiyaç varsa, şirketin muhasebe veya insan kaynakları birimiyle iletişime geçilebilir.

NOT: e-Devlet’te sadece SGK kayıtlarınız görünür; işvereninizin düzenlediği maaş bordrosunu almak için çalıştığınız şirkete başvurmanız gerekir. Eğer kamuda çalışıyorsanız, maaş bordronuzu Kamu Maaş Bordro Sorgulama hizmeti üzerinden görüntüleyebilirsiniz.